O PROJEKCIE
Projekt TERDUMP: ”Współpraca VŠB-TUO/GIG Katowice w badaniach zapożarowanych hałd po obu stronach wspólnej granicy” jest realizowany w ramach programu: Interreg V-A Republika Czeska – Polska 2014 – 2020. Koordynatorem projektu jest Uniwersytet Techniczny w Ostrawie, a partnerem Główny Instytut Górnictwa. Celem głównym projektu jest rozwiązanie problemu oceny emisji z termicznie czynnych hałd w rejonach przygranicznych metodami i procedurami porównywalnymi dla obu stron: polskiej i czeskiej. Cel ten wynika z konieczności rozwiązania wspólnymi siłami ekspertów czeskich i polskich problemu zapożarowanych hałd.
Składowiska odpadów powęglowych to zwały, które powstają ze składowania wszelkiego rodzaju odpadów powęglowych, a przede wszystkim z skały płonnej, czyli tzw. odpadu wydobywczego, która stanowi ok. 30 proc. ilości wydobywanego węgla. Skała płonna składowana na tzw. hałdach w naturalny sposób ulega procesom wietrzenia oraz ma tendencje do samozagrzewania. Jakość powietrza na terenach przygranicznych jest mocno powiązana z jego obiegiem i systemem cyrkulacji, który nie zatrzymuje się w na granicy państwa. Projekt pozwoli kompleksowo rozwiązać problem zanieczyszczenia powietrza substancjami niebezpiecznymi, pochodzącymi z aktywnych termicznie hałd po obu stronach granicy. Zjawiska pożarowe rozwijające się w obrębie hałd to przede wszystkim wzrost emisji dwutlenku węgla. Zagrożenie jakie stwarzają one dla obszarów otaczających zwałowisko oraz zamieszkujących je ludzi wymaga często podejmowania natychmiastowych środków zaradczych, po to by ugasić powstały pożar.
Zespoły badawcze GIG i Uniwersytetu Technicznego w Ostrawie będą ściśle współpracować dla ustalenia jednolitych metod pomiaru i pobierania próbek w terenie, ich przygotowania oraz opracowania procedur analitycznych w celu uzyskania zgodności wyników otrzymanych przez obie jednostki. W ten sposób projekt przyczyni się także do pogłębienia współpracy pomiędzy polskimi i czeskimi instytucjami i społecznościami. Nadrzędnym celem tej współpracy będzie osiągnięcie odpowiedniej zgodności wyników uzyskanych w obu instytucjach. Wspólna realizacji obejmować będzie również koordynację prowadzenia prac terenowych i laboratoryjnych, ocenę wyników i opracowanie danych oraz wspólną promocje projektu. Rozwój i późniejsze wykorzystanie wspólnych procedur i metod powinno w znacznym stopniu przyczynić się do zmniejszenia różnic w podejściu do problemów badawczych oraz do rozwoju wspólnych inicjatyw i powstania podobnych instrumentów legislacyjnych.
Na terenie wybranych hałd przeprowadzone zostaną badania termowizyjne oraz prowadzony będzie stały monitoring oraz opracowane zostaną specjalne modele propagacji emisji w zależności od kierunku wiatru. Na tej podstawie przygotowane zostaną zalecenia techniczne oraz propozycje uregulowań prawnych. W ramach projektu zaproponowane zostaną też sposoby zmniejszenia ryzyka dla ludzi i środowiska. Wyniki monitorowania i analiz będą mogły być wykorzystane przez właścicieli takich składowisk i pozwolą na lepsze zarządzania tymi terenami oraz wyeliminowanie ryzyka zanieczyszczenia środowiska.
Głównymi interesariuszami projektu są: społeczności danego regionu, w tym organizacji pozarządowe, władze administracyjne (miasta, gminy, powiaty), właściciel i zarządcy hałd i zwałowisk odpadów wydobywczych), przedstawiciele instytucji rządowych i samorządowych. Wspólny projekt VSB-TU Ostrava oraz GIG stanowi istotny wkład w integrację regionów po obu stronach polsko-czeskiej granicy i rozwijania kontaktów transgranicznych.
